otozomal çekinik ne demek?
Otozomal çekinik kalıtım, bir özelliğin veya hastalığın ortaya çıkması için bireyin her iki ebeveynden de mutasyona uğramış geni alması gereken bir kalıtım modelidir.
- Gen: Gen vücudumuzdaki özellikleri belirleyen DNA parçasıdır.
- Otozom: Otozom cinsiyet kromozomları dışındaki kromozomlardır. İnsanlarda 22 çift otozom bulunur.
- Çekinik (Resesif): Çekinik bir genin etkisini gösterebilmesi için her iki kopyasının da mutasyona uğramış olması gerekir. Bir bireyde sadece bir kopya mutasyona uğramışsa, o birey taşıyıcıdır ve genellikle hastalığı göstermez.
- Taşıyıcı: Taşıyıcı birey, mutasyona uğramış geni taşır ancak hastalığın belirtilerini göstermez. Taşıyıcılar, mutasyona uğramış geni çocuklarına aktarabilirler.
Otozomal Çekinik Kalıtımın Özellikleri:
- Hastalık, bireyin her iki ebeveyninden de mutasyona uğramış geni alması durumunda ortaya çıkar.
- Ebeveynlerin her ikisi de taşıyıcıysa, çocuklarının %25'i hasta, %50'si taşıyıcı ve %25'i normal genlere sahip olacaktır.
- Hastalık genellikle aynı ailede birden fazla kardeşte görülür.
- Hastalık, ebeveynlerde görülmeyebilir (çünkü onlar taşıyıcıdır).
- Erkekler ve kadınlar eşit oranda etkilenir.
Örnekler: